Blauw - wit tegels
Spaanse tegels in Vlaanderen
De 15e eeuw Spaanse tegels zijn in beperkte mate naar Vlaanderen geïmporteerd, hoofdzakelijk voor hoge adellijke en geestelijke gezagdragers. Eventueel voerden Spaanse majolica bakkers hier tijdelijke opdrachten uit maar keerden nadien terug naar hun thuishaven. Anders was het gesteld in Brabant waar in het begin van de 16e eeuw Italiaanse majolica bakkers zich in Antwerpen vestigden en aan de basis lagen van een bloeiende majolica nijverheid, die er een eeuw lang heeft stand gehouden. Vanuit het Moorse Spanje is er een beïnvloeding geweest naar Italië toe. Dat kan nog duidelijk worden nagegaan in de Moresken Decors van de Antwerpse majolica vloeren van het midden van de 16e eeuw.
Antwerpen
Antwerpen was in het begin van de 16e eeuw een welvarende havenstad en middelpunt van wetenschap en cultuur, waardoor velen naar deze stad trokken, ook Italiaanse pottenbakkers. Zij vervaardigden o.a. veelkleurige tegels met ornamentele patronen in de kleuren blauw, groen, paars, oranjebruin en helder geel .Op iedere tegel werd een deel van het totale patroon afgebeeld .Het gehele patroon ontstaat wanneer 4 of 16 tegels in een vierkant worden gelegd, waardoor een fraaie decoratieve werking wordt verkregen .In 1585, tijdens de 80-jarige oorlog, werd Antwerpen door de Spanjaarden ingenomen. De handel kwam tot stilstand; ook was er geen godsdienstvrijheid meer. De gevolgen hiervan waren o.a. dat vele handwerklieden, ook pottenbakkers, zich elders gingen vestigen, zoals in Engeland, Duitsland en de Noordelijke Nederlanden (Middelburg, Rotterdam, Haarlem)
Nederlandse tegels
Hoewel de tegels nog veelkleurig blijven,, krijgen zij na enige tijd, ca 1600, een meer eigen Nederlands karakter. Het ornamentele patroon van de tegel verdwijnt langzamerhand naar de achtergrond. Iedere tegel krijgt een hoofdmotief, zoals een portret, een soldaat, een dier, in een cirkel of in een kwadraat (afb. 4).
Naderhand zien we ook allerlei vruchten (granaatappels, druiven, oranjeappels) en bloemen op de tegels verschijnen. Zeer kenmerkend is ook dat de blauw-witte hoekversieringen van 4 tegels aanééngevoegd, samen een nieuw patroon vormen
In het begin van de 17de eeuw ontstaan ook aardewerk- en tegelbakkerijen o.a. in Utrecht, Delft, Gouda, Hoorn, Enkhuizen, Harlingen, Makkum en Bolsward.
Vanaf 1620 worden behalve de veelkleurige, de bekende blauwe tegels gemaakt, d.w.z. de voorstelling wordt alleen in blauw op de ondoorzichtige ondergrond van het tinglazuur geschilderd..Door de grotere algemene welvaart kwam er veel vraag naar tegels. Zij werden veelvuldig in de woningen toegepast o.a. in de schouwen, gangen, trapportalen, keukens en als plinttegels. De tegels werden beschilderd met voorstellingen uit het dagelijkse leven, zoals ruiters, soldaten, schepen, spelende kinderen, dieren, bloemen, landschappen, mannen en vrouwen die een beroep uitoefenen. Ook gebeurtenissen uit de bijbel werden veel op tegels afgebeeld . Bron
Achteruitgang
In de tweede helft van de 19e eeuw gingen de tegelproductie en de tegel-beschilderingen achteruit door de slechter wordende economische toestand én de concurrentie van industrietegels uit Engeland en Duitsland. Bovendien kwam het behangpapier in de mode, dat veel voordeliger was.
De 15e eeuw Spaanse tegels zijn in beperkte mate naar Vlaanderen geïmporteerd, hoofdzakelijk voor hoge adellijke en geestelijke gezagdragers. Eventueel voerden Spaanse majolica bakkers hier tijdelijke opdrachten uit maar keerden nadien terug naar hun thuishaven. Anders was het gesteld in Brabant waar in het begin van de 16e eeuw Italiaanse majolica bakkers zich in Antwerpen vestigden en aan de basis lagen van een bloeiende majolica nijverheid, die er een eeuw lang heeft stand gehouden. Vanuit het Moorse Spanje is er een beïnvloeding geweest naar Italië toe. Dat kan nog duidelijk worden nagegaan in de Moresken Decors van de Antwerpse majolica vloeren van het midden van de 16e eeuw.
Antwerpen
Antwerpen was in het begin van de 16e eeuw een welvarende havenstad en middelpunt van wetenschap en cultuur, waardoor velen naar deze stad trokken, ook Italiaanse pottenbakkers. Zij vervaardigden o.a. veelkleurige tegels met ornamentele patronen in de kleuren blauw, groen, paars, oranjebruin en helder geel .Op iedere tegel werd een deel van het totale patroon afgebeeld .Het gehele patroon ontstaat wanneer 4 of 16 tegels in een vierkant worden gelegd, waardoor een fraaie decoratieve werking wordt verkregen .In 1585, tijdens de 80-jarige oorlog, werd Antwerpen door de Spanjaarden ingenomen. De handel kwam tot stilstand; ook was er geen godsdienstvrijheid meer. De gevolgen hiervan waren o.a. dat vele handwerklieden, ook pottenbakkers, zich elders gingen vestigen, zoals in Engeland, Duitsland en de Noordelijke Nederlanden (Middelburg, Rotterdam, Haarlem)
Nederlandse tegels
Hoewel de tegels nog veelkleurig blijven,, krijgen zij na enige tijd, ca 1600, een meer eigen Nederlands karakter. Het ornamentele patroon van de tegel verdwijnt langzamerhand naar de achtergrond. Iedere tegel krijgt een hoofdmotief, zoals een portret, een soldaat, een dier, in een cirkel of in een kwadraat (afb. 4).
Naderhand zien we ook allerlei vruchten (granaatappels, druiven, oranjeappels) en bloemen op de tegels verschijnen. Zeer kenmerkend is ook dat de blauw-witte hoekversieringen van 4 tegels aanééngevoegd, samen een nieuw patroon vormen
In het begin van de 17de eeuw ontstaan ook aardewerk- en tegelbakkerijen o.a. in Utrecht, Delft, Gouda, Hoorn, Enkhuizen, Harlingen, Makkum en Bolsward.
Vanaf 1620 worden behalve de veelkleurige, de bekende blauwe tegels gemaakt, d.w.z. de voorstelling wordt alleen in blauw op de ondoorzichtige ondergrond van het tinglazuur geschilderd..Door de grotere algemene welvaart kwam er veel vraag naar tegels. Zij werden veelvuldig in de woningen toegepast o.a. in de schouwen, gangen, trapportalen, keukens en als plinttegels. De tegels werden beschilderd met voorstellingen uit het dagelijkse leven, zoals ruiters, soldaten, schepen, spelende kinderen, dieren, bloemen, landschappen, mannen en vrouwen die een beroep uitoefenen. Ook gebeurtenissen uit de bijbel werden veel op tegels afgebeeld . Bron
Achteruitgang
In de tweede helft van de 19e eeuw gingen de tegelproductie en de tegel-beschilderingen achteruit door de slechter wordende economische toestand én de concurrentie van industrietegels uit Engeland en Duitsland. Bovendien kwam het behangpapier in de mode, dat veel voordeliger was.